De poppen van Franklin en Raphael
Deze poppenkastpoppen zijn gemaakt door de opa van Raphael en Franklin Altmann, Hugo. Hij maakte er nog veel meer: in onze collectie vind je maar liefst achttien houten poppen. De broertjes speelden met de poppen voordat ze in maart 1943 in onderduik werden geplaatst in tehuis Zonneschijn op de Oranje Nassaulaan in Zeist.
Franklin en Raphael Altmann
Raphael Altmann
Berlijn, 24 september 1937 – Auschwitz, 26 maart 1944
Bereikte de leeftijd van 6 jaar
Martijn Franklin Altmann
Den Haag, 5 november 1940 – Auschwitz, 26 maart 1944
Bereikte de leeftijd van 3 jaar
Raphael en Franklin. © S. Schrijver-Altmann.
De ouders van Raphael en Franklin, Kurt en Grietje, woonden na hun huwelijk kort in Berlijn. Na de geboorte van Raphael kwamen ze naar Nederland, op de vlucht voor de nazi’s. Ze gingen in Scheveningen wonen, maar verhuisden kort na de geboorte van Franklin naar Zeist. In 1942 werd Fred geboren, het jongste broertje van Raphael en Franklin.
In maart 1943 besloot de familie onder te duiken. De ouders, baby Fred en grootouders van de familie Altmann doken samen onder. Raphael en Franklin werden apart ondergebracht in tehuis Zonneschijn. Hun ouders dachten dat dit veiliger was. De directrices van dit tehuis lieten ertegen betaling Joodse kinderen onderduiken. Tijdens de onderduik droegen de Raphael en Franklin de schuilnamen Chris en Frans Koudijs.
Verraden
Op 24 februari 1944 vielen drie agenten van de Sicherheitsdienst het tehuis binnen. Iemand had ze verteld dat daar Joodse kinderen ondergedoken zaten. De onderduikers probeerden zich snel te verstoppen, maar dat lukte niet iedereen. Franklin werd samen met twee jongetjes en drie van de volwassen gearresteerd. Raphael had zich onder de tafel verstopt, maar kwam tevoorschijn en werd ook gearresteerd.
De broertjes Altmann werden naar Westerbork overgebracht. Twee weken daarna op donderdag 23 maart, werden de jongetjes gedeporteerd naar vernietigingskamp Auschwitz, waar zij direct na aankomst werden vermoord. Het Rode Kruis stelt na de oorlog de sterfdatum van Raphael en Franklin Altmann vast op 26 maart 1944.
Raphael en Franklin worden herdacht op het gedenkteken Niet Weer | Nooit Meer in Zeist; een granieten gedenksteen in de vorm van een deurpost waardoorheen je het verzetsmonument aan de andere kant van het Walkartpark ziet. De deurpost zonder deur staat symbool voor de gedeporteerde bewoners die niet meer thuisgekomen zijn.
Ouders Kurt (rechts) en Grietje (midden), met een vriend, en de zoons Raphael en Franklin in Scheveningen, 1940. © S. Schrijver-Altmann.
Familie
De grootouders en ouders van Raphael en Franklin en hun jongere broertje Fred overleven de oorlog in onderduik. In 1949 krijgen Kurt en Grietje een dochter: Sophie. Zij en Fred hebben ook met de poppenkastpoppen gespeeld, maar heel voorzichtig en alleen onder toezicht van hun moeder. Over hun broers Raphael en Franklin werd binnen het gezin Altmann veel gesproken. Op hun verjaardagen brandden zij en kaarsje en in de woonkamer stond altijd een foto.
