De knuffels van Alice
Deze pop en speelgoedhond zijn ontworpen door Alice Cohn, die in 1939 voor een speelgoedfabriek in Oldenzaal werkte. De knuffels zijn gemaakt van overgebleven materiaal uit de lokale textielindustrie en waren prototypes: het was de bedoeling dat ze in productie genomen zouden worden.
Alice Cohn
Breslau, 25 mei 1914 – Liechtenstein, 2000
Bereikte de leeftijd van 85 jaar
Alice Cohn kort na de bevrijding in mei 1945. © E. Bermann.
Jeugd
Alice Cohn werd in 1914 geboren en woonde met haar ouders en broer in de Duitse stad Breslau (nu Wrocław in Polen). Ze werd Joods opgevoed, maar de familie ging alleen tijdens de belangrijke feestdagen naar de synagoge. Alice’ moeder was een actief lid van de Vrouwenbond voor Vrede en voedde haar dochter op om een zelfstandige vrouw te worden.
Alice roeide en skiede, en interesseerde zich voor techniek. Ze maakte haar eigen radio-ontvanger en was de eerste vrouwelijk leerling op de meubelmakerschool in Breslau. Na de machtsovername van Hitler in 1933 mocht zij als Joodse studente haar examenstuk niet indienen. Ze koos daarna voor een grafische opleiding in Berlijn.
Naar Nederland
In 1936 verhuisde Alice naar Amsterdam, waar ze Nederlands leerde en filmaffiches ontwierp. Een paar jaar later verhuisde ze naar Oldenzaal, waar ze als speelgoedontwerpster ging werken. Alice bleek talent te hebben voor het ontwerpen van driedimensionale patronen voor speelgoeddieren. Omdat ze niet genoeg verdiende om haar ouders over te brengen naar Nederland, nam Alice na een jaar ontslag en ging ze terug naar Amsterdam.
Kort daarop werd Nederland bezet door de nazi’s. Al in 1940 werd Alice bij een huiszoeking door de Gestapo opgepakt een paar dagen vastgehouden. Na een mislukte onderduikpoging kreeg ze een baan bij de Joodsche Raad. Hierdoor zou ze in ieder geval tijdelijk niet gedeporteerd worden. In 1943 smokkelde ze een peuter uit de Crèche op de Plantage Middenlaan. Daarna dook ze onder in Utrecht.
Vervalsingen van diverse stempels, gemaakt door Alice Cohn in onderduik. Collectie JCK.
Vervalsingen
Vanuit haar onderduikadres vervalste Alice ontelbare persoonsbewijzen, vrijstellingen en bonkaarten om voedsel voor onderduikers te kunnen kopen. Zij bracht op de documenten wijzigingen aan, verving foto’s en zegels, restaureerde het raster, en voegde handtekeningen en stempels toe. Eerst tekende ze met de hand rechtstreeks op de documenten, later gebruikte ze ook vervalste stempels.
Na de bevrijding sloot Alice Cohn zich aan bij de Binnenlandse Strijdkrachten. Ook pakte ze haar werk als speelgoedontwerpster en graficus weer op. Een gedeelte van de opbrengst van haar ontwerpen ging naar het Volksherstel Amsterdam, een hulporganisatie voor Amsterdammers die als gevolg van de Tweede Wereldoorlog in nood verkeerden.
Na de oorlog
In 1945 kreeg ze te horen dat haar ouders waren omgekomen en dat er geen overlevende familie in Breslau meer was. Haar broer was op tijd naar Australië gevlucht. In februari 1946 bezocht Alice de neef van haar vader in Liechtenstein. Daar ontmoette zij Rudolf Bermann en werd verliefd. Ze trouwden, gingen in Liechtenstein wonen en kregen twee kinderen: Michael en Evelyne. In 2000 overleed Alice Bermann-Cohn op 85-jarige leeftijd.
